Waarom een geschiedeniscursus?

De Rotterdamse geschiedenis is – omdat Rotterdam een havenstad is – al eeuwenlang vervlochten met zowel landelijke, Europese als mondiale geschiedenis.

De aanleiding voor het opstarten van een nieuwe cursus is dat we – op basis van publieksreacties bij diverse van onze activiteiten – de indruk hebben gekregen, dat een significant aantal Rotterdammers zegt méér te willen weten over de “sensitieve geschiedenis” van het Nederlandse koloniale en slavernijverleden.

Met dit project willen we een (voor de Rotterdamse context) nieuw aanbod ontwikkelen, in de “klassieke” (dwz herkenbare) vorm van een cursus.

Niet iedereen weet hoe je een vaag gevoel vertaalt naar een rationele kennisvraag, niet iedereen weet de weg op internet, niet iedereen denkt er aan om naar een museum te gaan, of een boek te pakken om een kennisvraag te beantwoorden. En als je die stappen zou willen zetten, zijn er enkele serieuze hindernissen te nemen: hoe maak je op het internet onderscheid tussen betrouwbare informatie, overheidspropaganda en pure onzinnigheden? Welke websites moet je zoeken, welke kun je vertrouwen?

Musea in Rotterdam: die bieden slechts enkele flarden over de koloniale periode aan, maar geen verhaal. Het Wereldmuseum bijvoorbeeld, vertelt geen wereld-geschiedenis. Er zijn daarnaast wel enkele historische verenigingen maar die bieden geen cursussen aan als deze. Er lijkt al met al sprake van een manco in het educatieve aanbod. Belangrijke vragen worden niet gesteld, laat staan beantwoord.

Wij willen een cursus aanbieden die met respect ruimte biedt voor alle vragen, en een sfeer creëert waarin de deelnemers, stadgenoten, samen op zoek gaan naar wat de geschiedenis te bieden heeft aan ervaringen, lessen voor de toekomst. Dit is ons doel : Het aanbieden van een inclusieve geschiedeniscursus over de koloniale geschiedenis van Nederland, dat aansluit op “het verhaal van Rotterdam”. En daarmee het stimuleren en activeren van de belangstelling bij Rotterdammers voor hun eigen geschiedenis, die van elkaar, en van de stad!

Inclusieve geschiedenis

Met de term “inclusief” beogen we een cursus aan te bieden die ingaat op het perspectief van verschillende groepen in de samenleving. Dwz een cursus die de geschiedenis benadert vanuit het inzicht dat “waarheid” een relatief begrip is, afhankelijk van het perspectief van degene die de geschiedenis maakt/ ondergaat/ overkomt/ schrijft/ interpreteert enz.

Inclusieve geschiedenis is een benadering die geen behoefte heeft aan – bijvoorbeeld – “heldenverering” van de VOC, maar probeert te onderzoeken welk effect de VOC heeft gehad op Nederland, de wereld, en welke erfenis daarvan nog bewaard is in de diverse verhalen van vandaag, verhalen van trots komen dan naast verhalen vervuld van pijn.

Inclusieve geschiedenis vraagt een open en lerende houding van onderzoekers, docenten en cursisten, dwz de bereidheid en alertheid om “verborgen geschiedenissen” aandacht te geven.

Inclusieve geschiedenis is haast per definitie ook leren omgaan met gevoelige geschiedenissen (“sensitive histories”) of zelfs controversiële geschiedenissen. Inclusieve geschiedenis is hoe wereldgeschiedenis vervlochten raakt met lokale geschiedenis.

Rotterdam

In de cursus besteden we ook aandacht voor de geschiedenis van Rotterdam en haar inwoners. Dit doen we middels een gewone les, maar ook met een excursie. Bijvoorbeeld naar het Stadsarchief, Museum Rotterdam, het Maritiem of een combinatie. Uiteraard komt dan ook de vraag aan de orde, in hoeverre de sporen van die inclusieve geschiedenis zichtbaar zijn, in de stad Rotterdam zelf en in de “collectie Rotterdam”.

Dialoog

Deze cursus draagt bij aan het talent van mensen om op een constructieve manier om te gaan met verschillende verhalen, gevoelige geschiedenissen, die allemaal deel uitmaken van het grotere verhaal van havenstad Rotterdam. Het is (in een dynamische internationale stad) een cruciaal onmisbaar talent om niet “de ene waarheid” te claimen, maar juist samen op zoek te gaan naar de feiten, de bronnen te onderzoeken en de verschillende emoties in de beleving te erkennen