Blog #5: Maayke de Vries – Louisiana & Plantages

In de nabije omgeving van New Orleans zijn tientallen voormalige rietsuikerplantages. Het tropische klimaat in Louisiana was zeer gunstig voor het verbouwen van rietsuiker in de negentiende eeuw. Tijdens mijn verblijf in Louisiana bezocht ik drie verschillende voormalige plantages. Tijdens de negentiende eeuw werden tot slaaf gemaakte mensen vanuit het tegenwoordige Senegal, Gambia, Biafra en Benin als cargo verscheept naar de Louisiana om onder dwang te werken op de suikerplantages.[1] De internationale slavenhandel werd afgeschaft in 1807, maar dit verbod werd omzeild en in de jaren daarna werden tot slaaf gemaakten via de interregionale slavenhandel verhandeld. New Orleans functioneerde als belangrijk centrum in deze interregionale slavenhandel.

Tegenwoordig is er een heuse toeristenbranche ontstaan rondom de voormalige plantages. Ik was – als historicus – nieuwsgierig naar het verhaal dat aan bezoekers (toeristen) wordt verteld op deze historisch plekken. Wiens levensverhaal staat centraal? Hoe wordt er in het zuiden van Amerika omgegaan met de slavernijgeschiedenis? Welk perspectief wordt uitgelicht en vooral met welke woorden en beelden.

Het verhaal van de geschiedenis

Deze vragen zijn noodzakelijk omdat geschiedenis schrijven niets anders is dan het creëren van een verhaal met een claim op de waarheid.[2] Het bezoek aan drie verschillende voormalige plantages laat goed zien hoe subjectief geschiedenis is, en hoe makkelijk een vertelling te manipuleren is. Historische kennis is niet neutraal maar subjectief, omdat macht een rol speelt tijdens het tot stand komen van het narratief, met zijn heroïsche vertellingen en verontrustende verzwijgingen. De geschiedkunde heeft de pretentie de waarheid (historische feiten) te kennen, omdat bronnenonderzoek onderdeel is van de historische methode. Maar ook de historische bronnen zelf (zoals archieven) zijn op hun beurt producten van machtsverhoudingen. Met andere woorden wanneer je geschiedenis zo neutraal mogelijk wil onderzoeken, moet je bewust zijn wie het gezag (de macht) had bij: 1) het ontstaan van de bron (wat wordt wel/niet opgeschreven), 2) het archiveren van de bron (wat wordt wel/niet bewaard), 3) het interpreteren van de bron, 4) het aanduiden van het belang van de bron.[3] In de Amerikaanse samenleving, net als in de Nederlandse, is het duidelijk wie aan de macht was tijdens de vier fases die cruciaal zijn voor het vormen van een narratief over bijvoorbeeld slavernij.

Daarnaast werd door het bezoek aan de plantages ook duidelijk dat geschiedenis niet alleen wordt bedreven in de academische omgeving, maar juist daar buiten. Het ontwikkelen van een narratief is een samenspel tussen onder andere historici, journalisten, activisten, politiek leiders en onafhankelijke burgers.[4] Zodoende is in het zuiden van de VS een verhaal ontstaan waarbij het slavernijverleden verstopt zit in de verheerlijking van het negentiende-eeuwse Noord-Amerika. Alhoewel zangeres Beyoncé een afwijkende interpretatie van de geschiedenis presenteerde met de lancering van haar video album Lemonade in april dit jaar; hierdoor werd ook zij mededinger in de vertelling van de geschiedenis.

I. Laura plantage
De eerste plantage die ik bezocht was genaamd: Laura, A Creole Plantation.[5] Deze plantage wordt jaar in jaar uit verkozen tot beste attractie in Louisiana. Reisgids The Lonely Planet prijst de tour aan als een must-see in Louisiana. In 1860 waren er meer dan 300.000 tot slaaf gemaakten in Louisiana, op een vrije bevolking van ongeveer 350.000 mensen.[6] Dus bijna de helft van de bevolking in Louisiana leefde in gevangenschap. Maar wanneer men de Laura plantage aandoet en de opgetogen tour mee loopt, is dit absoluut niet het verhaal dat wordt verteld. Om te beginnen start de tour in het huis van de meester en daar spenderen we het grootste gedeelte van de tour. Verschillende elementen van het huis worden uitgelicht, zoals originele foto’s van de familie en duur Chinees servies aanwezig in de villa. De gids vertelt over het moment dat Nanette Prud’Homme het roer moest overnemen, omdat haar man overleed, aan het begin van de negentiende eeuw. Volgens de gids deed Nanette het “extremely well”, aangezien het bedrijf groeide van 17 naar 96 tot slaaf gemaakten gedurende haar management. Verderop in de tour, nog steeds in het landhuis, benoemde de gids de “intimate relations” die de overseer onderhield met tot slaaf gemaakte vrouwen, of eigenlijk meisjes aangezien de jongste veertien jaar oud was. De enige nuance die de gids maakte, was de retorische vraag: “Was this with mutual consent? Probably not”. De toon die de gids hanteerde en de onwil om het woord verkrachting te gebruiken, wekken het idee dat deze vrouwen iets te zeggen hadden over hun contact met de opzichter. Dit is misleiding.  Het lichaam van deze vrouwen werd namelijk gezien als eigendom van de planter, hij kon dan ook op elk moment beroep doen op haar.

Vrouwen in slavernij

De bezoekers van de Laura plantage horen zodoende niks over het leed dat uitsluitend tot slaaf gemaakte vrouwen trof. Vrouwen waren door de eeuwen heen, en zijn nog steeds, het archetype van een slaaf: tijdens de oudheid werden mannen door vijandelijke volkeren vermoord, terwijl vrouwen gevangen werden genomen en tot slaaf werden gemaakt.[7]  In onze tijd gebruikt ISIS dezelfde strategie door andersgelovige vrouwen tot seksslavin te maken.[8] Ook in het negentiende-eeuwse Noord-Amerika was het lichaam van tot slaaf gemaakte vrouwen een prooi voor mannelijke planters, opzichters, handelaren en matrozen.[9] Bovendien werden tot slaaf gemaakte vrouwen gezien als broedmachines nadat de slavenhandel officieel afgeschaft was in 1807. De vraag naar werkkracht op de plantages steeg en de enige manier om aan deze vraag te voldoen was door voortplanting. Met als gevolg dat tot slaaf gemaakte vrouwen gedwongen werden om gemeenschap te hebben met zorgvuldig uitgekozen tot slaaf gemaakte mannen. Dit puur en alleen om nageslacht voort te brengen.[10] Deze praktijken waren mogelijk omdat er een beeldvorming – door de witte slaaf eigenaren – was gecreëerd, dat vrouwen met een donkere huidskleur beschreef als hyper seksueel en verleidsters. Deze representatie schiep een geseksualiseerd beeld van de vrouwen waardoor verkrachting in de ogen van de witte slavenhouder was gerechtvaardigd.[11] Tot op de dag van vandaag bestaat dit geseksualiseerde beeld van Afro-Amerikaanse vrouwen nog steeds: een indicatie van aanhoudend racisme en seksisme.[12]

Vrouwen tegen slavernij

Het waren juist Afro-Amerikaanse vrouwen die een belangrijke rol hebben gespeeld in de afschaffing van de slavernij. Vandaar dat de eerste Afro-Amerikaan en vrouw op een dollarbiljet Harriet Tubman gaat worden; zij ontsnapte uit slavernij in 1849 door naar een noordelijke staat (waar slavernij al was afgeschaft) te vluchten. Daarna speelde Tubman een belangrijke rol in de bevrijding van honderden tot slaaf gemaakten via The Underground Railroad. Dit was de benaming van het geheime netwerk bestaande uit veilige adressen voor gevluchte tot slaaf gemaakten. Een andere naam om te onthouden is Mary Elizabeth Bowser. Zij was een slaaf in het huishouden van Jefferson Davis (de president van de Geconfedereerde Staten van Amerika) en spioneerde zodoende voor het noorden tijdens de burgeroorlog. Ten slotte is Sojourner Truth een inspiratie als vrijheidsvechter vooral vanwege haar beroemde speech: “Ain’t I a Woman?”[13]

Juist omdat vrouwen in slavernij leden onder zowel racisme als seksisme, hadden vrouwen een sterke motivatie om afschaffing te verwezenlijken. Dit gold niet alleen voor tot slaaf gemaakte vrouwen in Noord-Amerika. Aspha Bijnaar toonde aan dat ook tot slaaf gemaakte vrouwen in de Nederlandse koloniën een belangrijke rol op zich namen als vrijheidsvechters.[14]

Het afzwakken van het leed, dat tot slaaf gemaakte vrouwen hebben moeten ondergaan, heeft twee gevolgen. Ten eerste de (on)bewuste voortzetting van racistische stereotypen tot op de dag van vandaag. Ten tweede de onmogelijkheid om lering te trekken uit het verleden. Juist musea en historische artefacten bieden een kans het publiek te onderwijzen over ongerechtigheden uit het verleden. Daarnaast kan er een bewustzijn worden gecreëerd waardoor een ieder wordt aangezet tot nadenken over het verleden, het heden en verbetering in de toekomst. Het tegenovergestelde gebeurt op de Laura plantage, waar het narratief geschapen door witte slaafhoudende mannen in stand wordt gehouden.

II. Oak Alley plantage

De tweede plantage, Oak Alley, presenteert dezelfde verheerlijking van het negentiende-eeuwse Noord-Amerika.[15] Op de Oak Alley plantage wordt alleen een rondleiding aangeboden in het huis van de meester. Opnieuw was het overgrote deel van het publiek Amerikaans, wit en van middelbare leeftijd. Verdwaald op een leeg grasveld stonden her en der overblijfselen van slavenhutten. Een legertent was opgezet naast het landhuis. In deze legertent beschreef een acteur, als officier uit het leger van de Geconfedereerde staten, de gevechten rondom New Orleans.[16]

De aanwezigheid van een Civil War reenactor gecombineerd met de focus op de pracht en praal van het landhuis creëren een vertelling die a) feitelijk gezien onjuist is en b) leidt tot een interpretatie van geschiedenis die ongewenst/racistisch gedrag veroorzaakt.[17] Een gedrag ontwikkelen uit een confrontatie met het verleden is mogelijk omdat onze relatie met het verleden niet statisch is, echter de manier waarop men met de geschiedenis omgaat is ook een representatie van de tijdsgeest.[18] In de twee tot nu toe besproken plantages werd aangetoond hoezeer slavernij -in het zuiden van Amerika- een onderwerp is dat weggemoffeld wordt door een volledige focus op een geromantiseerd beeld van de rijke witte families in de negentiende eeuw. Dit is een interpretatie van de geschiedenis die wij in Nederland ook kennen, namelijk dat van de rijke witte families die de economie van de natie vooruit hielpen. De manier waarop deze vooruitgang werd verwezenlijkt staat centraal en over de rug van wie is bijzaak. Dit narratief is een reflectie van onze maatschappij, namelijk een samenleving waarin white privilege goed ingebed is. Toch is een andere aanpak ook mogelijk en de Whitney Plantage is een goede illustratie.

III. Whitney plantage

Een geheel andere methode wordt namelijk toegepast op de Whitney Plantage. Dit was de derde plantage die ik bezocht in Louisiana. Om te beginnen werd de rondleiding gegeven door een Afro-Amerikaanse vrouw. Het accent tijdens de gehele tour lag op het lijden en leven van tot slaaf gemaakte mensen. Zo begon de tour bij de eerste van de drie gedenktekens die de voormalige plantage rijk was. Het eerste gedenkteken was een muur met alle namen van tot slaaf gemaakten die een leven op de Whitney Plantage hebben gekend. De tweede muur was bedekt met namen van alle 300.000 tot slaaf gemaakten die ooit in Louisiana een verblijfplaats vonden. Op de muren werden quotes gedeeld, afkomstig van mensen die ooit tot slaaf gemaakt waren.[19]

Het eerste deel van de rondleiding eindigde met een bezoek aan een standbeeld in de vorm van een mens met uitgestoken handen. Het standbeeld was bedoeld als pronkstuk in het eerste slavernijmuseum in Fredericksburg, Virginia. Dit museum kwam er nooit. Vandaar dat het kunstwerk een plek kreeg in het eerste werkelijk gerealiseerde slavernijmuseum van de VS: de Whitney Plantage. Het feit dat het grootste gedeelte van de tour plaatsvond tussen de gedenktekens gaf een hele andere lading aan de ervaring: er was een bewustzijn van de gebeurtenissen die op deze plek hebben plaatsgevonden.

Onwetendheid

Het tweede deel van de tour vond plaats tussen de voormalige slavenhutten, met een kort bezoek aan het grote huis. Tijdens de wandeling over de voormalige plantage werd veel aandacht besteed aan het lijden van de tot slaaf gemaakten, zo werd er in detail verteld over het werkproces in de suikerraffinaderij. Tijdens het proces liepen tot slaaf gemaakten vaak derdegraads brandwonden op, resulterend in het missen van een ledemaat. Ook werd er stilgestaan bij het afstraffen van verzet door middel van lijfstraffen, zoals zweepslagen. Deze details werden het publiek van de voorgaande twee plantages bespaard, met als gevolg dat het narratief over slavernij op de drie verschillende voormalige plantages totaal anders was. De informatie verkregen op de Whitney Plantage is onaangenaam, maar het is noodzakelijk voor een ieder om de wreedheden aan te horen. Wanneer men deze kennis niet heeft en er een geromantiseerd beeld op na houdt, kan er een publieke opinie ontstaan dat in 2016 de Emancipatieproclamatie (afschaffing van de slavernij) afgekondigd door Abraham Lincoln een fout vindt.[20] Dezelfde analyse kan ook voor Nederland gemaakt worden. Zolang het overgrote deel van de bevolking een geromantiseerd beeld heeft van de Gouden Eeuw en de koloniën, zal het moeizaam zijn het publiek te enthousiasmeren voor dekolonisatie van de samenleving.

Limonade

Tot slot is het verontrustend dat in een staat als Lousiana  – waar 32 procent van de bevolking Afro-Amerikaans is – op voormalige plantages een incorrecte en manipulatieve verslaggeving van geschiedenis kan plaatsvinden anno 2016. Op twee van de drie voormalige plantages wordt een narratief verteld dat een racistische patriarchale samenleving handhaaft door de focus te leggen op het weelderige leven van de witte planters.[21]  Dit perspectief wordt verteld met tours die alleen plaatsvinden in de luxueuze huizen en door ongenuanceerde woordkeuzes van de tourgids. Terwijl juist musea en historische overblijfselen plekken zouden moeten zijn waar wij iets kunnen leren van het verleden, zodat we herhaling kunnen voorkomen. In de VS heeft superster Beyoncé op haar laatste video album Lemonade een poging gedaan een alternatieve interpretatie te bekrachtigen door bezit te nemen van de geschiedenis en de Afro-Amerikaanse vrouw te vereren met visuele meesterwerken.[22] Maar ook de benarde positie van de Afro-Amerikaanse vrouw in de samenleving wordt aan de kaak gesteld door onder andere een gedeelte van Malcolm X’s speech te laten horen: “The most disrespected person in America is the black woman. The most unprotected person in America is the black woman. The most neglected person in America is the black woman.” Het politiek geëngageerde album veroorzaakte een ware buzz in de VS. Met de verkoopcijfers van het album werd geschiedenis geschreven, terwijl Beyoncé op het album zelf de geschiedenis herschreef door de strijd van Afro-Amerikaanse vrouwen in de schijnwerpers te zetten. Want als het leven je citroenen geeft, maak er dan limonade van.

^[1]              Whitney Plantation, ‘Slavery in Louisiana’,  Geraadpleegd: http://www.whitneyplantation.com/slavery-in-louisiana.html. 6/6/2016.

^[2]              Michel-Rolph Trouillot, Silencing the Past: Power and the Production of History (Boston 1995) 6.

^[3]              Michel-Rolph Trouillot, Silencing the Past: Power and the Production of History (Boston 1995) 26.

^[4]              Michel-Rolph Trouillot, Silencing the Past: Power and the Production of History (Boston 1995) 19.

^[5]             Laura, A Creole Plantation: http://www.lauraplantation.com/general.php?id=51

^[6]              Census of 1860 Population, New York Times 04/05/1860, Geraadpleegd: http://www.nytimes.com/1860/04/05/news/census-1860-population-effect-representation-free-slave-states.html?pagewanted=all. 10/6/2016.

^[7]              David Brion Davis, ‘Declaring Equality: Sisterhood and Slavery’, in: Kathryn Kish Sklar and James Brewer Stewart ed., Women’s Rights and Transatlantic Anti-slavery in the Era of Emancipation ( Yale 2007) 4.

[8]         Peter Blasic, ‘Hoe IS slavernij en verkrachtig propageert ( en rechtvaardigt),’ HP De Tijd 26/05/2015.

^[9]             Bell Hooks, Ain’t I a Woman?: Black women and feminism (New York 1981) 24.

^[10]           National Humanities Center, ‘ On Slaveholders’ Sexual Abuse of Slaves. Selection from 19th-20th-century Slave Narratives’, Geraadpleegd: http://nationalhumanitiescenter.org/pds/maai/enslavement/text6/

masterslavesexualabuse.pdf. 10/6/2016.

^[11]            Laurel B. Watson et al., ‘African American Women’s Sexual Objectification Experiences: A Qualitatieve Study,’ Psychology of Women Quarterly (2012) 458-475, 459.

^[12]            Marci Bounds Littlefield, ‘The Media as a System of Racialization. Exploring Images of African American Women and the New Racism,’ American Behavioral Scientist (2008) 51:5, 675- 685, 676. White supremacy is de opvatting dat witte mensen superior zijn dan mensen met een andere huidskleur. Patriarchy is een samenleving waarin de man de macht heeft en de politieke, morele, economische overmacht bezit.

^[13]           Een fantastische imitatie van Sojourner Truth door Kerry Washington. http://www.history.com/topics/holidays/womens-history-month/videos/aint-i-a-woman

^[14]            Jamila Baaziz, ‘ Aspha Bijnaar geeft ‘ Rebelse Vrouwen’ stem,’ Caribisch Netwerk. Geraadpleegd op: http://caribischnetwerk.ntr.nl/2013/03/08/aspha-bijnaar-geeft-rebelse-vrouwen-stem/. 16/06/2016.

^[15]           Oak Alley Plantation: http://www.oakalleyplantation.com/

[16]       In Noord-Amerika is het naspelen van de burgeroorlog een serieuse aangelengheid en acteurs die een rol opzich nemen in tijdens deze gebeurtenis worden Civil War Reenactors genoemd.

^[17]           Slave Narratives from the Federal Writers’ Project, 1936-1938, ‘Born in Slavery’, The Library of Congress. Geraapdpleegd  op: http://memory.loc.gov/ammem/snhtml/snhome.html. 2/6/2016.

^[18]            Michel-Rolph Trouillot, Silencing the Past: Power and the Production of History (Boston 1995) 148.

^[19]            Michel-Rolph Trouillot, Silencing the Past: Power and the Production of History (Boston 1995) 145.

^[20]            Julia Craven, ‘Some Trump Supporters Think Lincoln Was Hastly in Freeing the Slaves,’ The Huffington Post 24/02/2016. Geraadpleegd op: http://www.huffingtonpost.com/entry/donald-trump-voters-slavery-poll_us_56ce0d74e4b041136f193f7f. 13/06/2016.

^[21]           Term ontwikkeld door Bell Hooks.

^[22]            Ijeoma Oluo, ‘Beyoncé’s Lemonade is about much more than infidelity and Jay Z’, The Guardian. 26/04/2016. Geraadpleegd: http://www.theguardian.com/commentisfree/2016/apr/25/beyonce-lemonade-jay-z-infidelity-emotional-project-depths. 17/06/2016