Eindelijk Spring Break! Vakanties zijn schaars in de Verenigde Staten, vandaar dat ik erg uit keek naar de voorjaarsvakantie. Het weer in Seattle is vergelijkbaar met het Nederlandse klimaat, in andere woorden: regen, regen, en regen. Het weer was niet de voornaamste reden om richting het zuiden te gaan, maar ik kan niet ontkennen dat de warmte van Louisiana mij aantrok. Deze blog is de eerste van een drieluik over mijn spring break waarin ik op zoek ging naar de “gefluisterde” geschiedenis van de zuidelijke staten.[1] Louisiana ligt in het diepe zuiden en kende gedurende de negentiende eeuw een plantage economie, voornamelijk rietsuiker werd hier verbouwd. In het gehele zuiden werkten vier miljoen tot slaaf gemaakten op plantages aan het begin van de burgeroorlog in 1861. De stad New Orleans diende als interregionale hub voor het verhandelen van tot slaaf gemaakten gedurende de negentiende eeuw, hierdoor was New Orleans de grootste slavenmarkt van Noord Amerika.[2]

New Orleans en Jazz

New Orleans is bij toeristen vooral bekend als de plaats waar Jazz zijn oorsprong kent, maar de verschrikkingen die in de stad hebben plaatsgevonden worden liever verborgen. Het French Quarter festival was aan de gang op het moment dat ik de stad bezocht, vandaar dat in de oude Franse wijk overal Jazz werd gespeeld. Het publiek dat hierop afkomt is voornamelijk wit en het overgrote gedeelte van de gekleurde bevolking zocht hun heil bij de meer  swingende muziek aan de waterkant. Toch is het vreemd dat de ontstaansgeschiedenis van Jazz hierdoor verloren gaat. Jazz is namelijk voortgekomen uit een combinatie van verschillende muziekstijlen, waarbij West-Afrikaanse ritmes een belangrijk component vormden. Vanuit een marketingoogpunt wordt liever niet stil gestaan bij de harde en gewelddadige geschiedenis die schuilgaat achter de muziek die miljoenen mensen jaarlijks naar New Orleans trekt.

Orkaan Katrina en gentrificatie

Een andere zwarte bladzijde in de geschiedenis van New Orleans is orkaan Katrina die de stad in 2005 trof. Er was veel kritiek op de hulpverlening die langzaam op gang kwam en de herstelwerken die nog steeds niet afgerond zijn. De kritieken hebben ook een racistische factor, aangezien de armste Amerikanen, veelal Afro-Amerikanen, in deze gedeelten van de Verenigde Staten wonen. Deze mensen zouden niet de hoogste prioriteit zijn voor de politici in Washington, vandaar dat de schaarse hulp laat ter plaatse was. Terwijl een gelijkwaardige ramp in een rijker en witter gedeelte van de Verenigde Staten waarschijnlijk onmiddellijk de volste aandacht van de politici had getrokken. Ook al laten de laatste statistieken een groei zien in de economie van New Orleans, de ongelijkheid tussen de verschillende bevolkingsgroepen blijft schrijnend.[3] De gentrificatie, die overal in Amerika plaats vindt, laat een duidelijke scheidingslijn zien op basis van huidskleur. Gentrificatie is de opwaardering van een wijk, waarbij de prijzen van huizen omhoog gaan en onbetaalbaar worden voor de oorspronkelijke bewoners. Daarbij trekt de opgeknapte hippe wijk nieuwe bewoners aan die vaak meer geld te besteden hebben en weinig rekening houden met de oorspronkelijke inwoners. Dit fenomeen is in veel steden in de Verenigde Staten aan de gang, zo ook in Seattle, San Francisco en Brooklyn. Evenzo in New Orleans hebben de nieuwe hoogopgeleide inwoners een goed leven in de opgeknapte wijken, maar de oorspronkelijke bewoners leven nog altijd met de puinhopen die Katrina achterliet.

New Orleans en historische vergetelheid

New Orleans is, voor mij als Europeaan, een culturele verademing in vergelijking met andere steden in de Verenigde Staten. De Europese invloeden zijn duidelijk zichtbaar in de oudste gedeelten van de stad, deze wijk heet niet voor niks: French Quarter. De architectuur in deze wijken is niet een directe kopie van Europese bouwstijlen, maar een combinatie van Spaanse of Franse invloeden met aanpassingen aan het klimaat van de “Nieuwe Wereld”. Deze vermenging, waarbij iets totaal nieuws ontstaat, wordt ook wel creolisatie genoemd. New Orleans staat bekend om de duidelijke creoolse cultuur, zoals veel gebieden in de Cariben. De term creool was van toepassing op mensen die geboren waren in New Orleans, maar waarvan de voorouders uit een ander werelddeel kwamen, zoals Frankrijk of Afrika.[4] Een voorbeeld van deze creolisatie is het bekende Louisiaanse gerecht: Gumbo. De maaltijd is een smakelijk éénpansgerecht waarin ingrediënten van verschillende werelddelen zijn verwerkt. De naam van het gerecht is afgeleid van een West- Afrikaans woord voor okra.[5]

Ook al is de vermenging van etniciteiten opvallend in het straatbeeld van New Orleans, de herkomst van deze cultuurmix is goed verborgen. De culturele diversiteit, in de vorm van creool eten en prachtige Jazz muziek, wordt gebruikt als een tactiek om toeristen naar de stad te trekken, maar de tragische geschiedenis die hier aan ten grond slag ligt, wordt stelselmatig verzwegen. Want New Orleans was de grootste slavenmarkt gedurende de negentiende eeuw in Noord-Amerika, toch is er in het tegenwoordige New Orleans weinig dat naar dit verleden verwijst. In de stad werden tot slaaf gemaakten in alle delen van de stad verhandeld, zo ook in de wijk de French Quarter.

Deze wijk is nu de toeristische trekpleister van de stad vol met hotels, restaurants en kroegen. Maar in de negentiende eeuw was dit een ander straatbeeld, zo vormde bijvoorbeeld het nu luxueuze hotel Saint Louis een centraal punt in de mensenhandel.[6] De wijk is kleurrijk en fantastisch om door heen te slenteren, aangezien geen enkel huis hetzelfde is en de invloeden uit Franse en Spaanse bouwstijlen prevaleren. Echter het is noodzakelijk om bewust te zijn van het feit dat deze rijkdom vergaard werd over de rug van tot slaaf gemaakten die in de, voornamelijk, suikerplantages gedwongen te werk werden gesteld.

Toch is het mogelijk iets van de geschiedenis terug te halen door bewust te zijn van de gaten en op zoek te gaan naar de “geesten”. De Saint Luciaanse dichter Derek Walcott gebruikte de term “ghosts” om te verwijzen naar de verzwegen, maar aanwezige, geschiedenis van tot slaaf gemaakten in ooit belangrijke centra’s van de trans-Atlantische slavenhandel in zowel Europa als Afrika.[7] Ook in New Orleans is er een “ghostly” nalatenschap van tot slaaf gemaakten aanwezig, zo woonden er gedurende de negentiende eeuw veel vrije gekleurde mensen in de French Quarter. Vandaar dat er een aantal huizen zijn die letterlijk gebouwd of ontworpen zijn door vrije gekleurde mannen.[8] De huizen representeren nu de kenmerkende cultuur van New Orleans die een mengeling is van de verschillende culturen en dus bouwstijlen. Toch lijkt het er op dat deze geschiedenis het onderspit delft.

De Geconfedereerde Staten van Amerika 

Zo is er namelijk een Confederate Memorial Hall in New Orleans. In 1861, na de verkiezing van Lincoln als president van de Verenigde Staten, besloten zeven zuidelijke staten een eigen staat op te richten: de Geconfedereerde Staten van Amerika inclusief Jefferson Davis als President. Het museum in New Orleans behandelt deze geschiedenis en beschouwd Jefferson Davis als een werkelijke Amerikaanse President. Het museum stelt een bijbel van hem tentoon en het bestek dat hij en zijn familie gebruikten tijdens de vier jaar dat de Verenigde Staten uit twee landen bestond. Daarnaast is er een overzichtstentoonstelling van de verschillende vlaggen van de Geconfedereerde Staten, waar het museum erg trots op is. De manier waarop ik het museum doorging was dan ook met verbazing, klaarblijkelijk wordt in Louisiana het verhaal van diegene belicht die aan de verkeerde kant van de geschiedenis stonden.

De toekomst

Kortom men kan op verschillende manieren een stad als New Orleans bezoeken. Maar het verzwegen erfgoed van de Afro-Amerikanen in New Orleans roept om een – wat de Britse Historicus Alan Rice noemt- “guerrilla” herdenking, aangezien deze vertelling ingaat tegen de traditionele bestudering en vraagt om een activistische houding.[9] In de Verenigde Staten wordt deze “guerilla” techniek toegepast door grassroots bewegingen die de verborgen geschiedenis belichten. Een voorbeeld is de opening van de Whitney plantage in 2014 in Louisiana geïnitieerd door een advocaat uit New Orleans, dit is het eerste en enige slavernij museum in de Verenigde Staten. In de Verenigde Staten is de herschrijving van de geschiedenis een werk in uitvoering, maar éen van de bijdragers aan dit debat is President Obama. In een speech die Obama hield tijdens de afstudeerceremonie op Howard University riep hij op tot “Black Pride”. Howard University was de eerste universiteit voor Afro-Amerikanen, opgericht na de burgeroorlog en nog steeds is het overgrote deel van de studenten Afro-Amerikaans. De eerste blog van de Spring Break drieluik sluit af met de inspirerende woorden van President Obama over herwaardering van “blackness” gesproken op deze historische plaats:

            […]

So with the rest of my time, I’d like to offer some suggestions for how young leaders like you can fulfill your destiny and shape our collective future — bend it in the direction of justice and equality and freedom.

First of all — and this should not be a problem for this group — be confident in your heritage. Be confident in your blackness.  One of the great changes that has occurred in our country since I was your age is the realization there’s no one way to be black.  Take it from somebody who’s seen both sides of debate about whether I’m black enough. […] And because you’re a black person doing whatever it is that you’re doing, that makes it a black thing. Feel confident.

Second, even as we each embrace our own beautiful, unique, and valid versions of our blackness, remember the tie that does bind us as African Americans — and that is our particular awareness of injustice and unfairness and struggle.  That means we cannot sleepwalk through life.  We cannot be ignorant of history. We can’t meet the world with a sense of entitlement.

            […]

Graduates, each of us is only here because someone else faced down challenges for us.  We are only who we are because someone else struggled and sacrificed for us.  That’s not just Thurgood Marshall’s [Eerste Afro-Amerikaanse rechter van het Amerikaanse Hooggerechtshof, MdV.] story, or my story, or your story — that is the story of America.  A story whispered by slaves in the cotton fields, the song of marchers in Selma, the dream of a King in the shadow of Lincoln.  The prayer of immigrants who set out for a new world.  The roar of women demanding the vote.  The rallying cry of workers who built America.  And the GIs who bled overseas for our freedom.

Now it’s your turn.  And the good news is, you’re ready.[10]

 

[1] Whisper History is een term gecreëerd door de Saint Luciaanse dichter Derek Walcott.

[2] The Historical New Orleans Collection, ‘Purchased Lives: New Orleans and the Domestic Slave Trade, 1808-1865’, Exhibition Purchased Lives, Geraadpleegd: http://www.hnoc.org/purchasedlives/ (28 mei 2006).

[3]Mickey Landry, ‘Ten years after Hurricane Katrina. Some people got away alright. The Big Easy’s recovery is a parable of America’s strength, flaws—and future,’ The Economist (22 augustus 2015).

[4]HNOC, ‘Purchased Lives: New Orleans and the Domestic Slave Trade, 1808-1865.’

[5]Stanley Dry, ‘A short History of Gumbo,’ Southern Food Ways, Geraadpleegd op: https://www.southernfoodways.org/interview/a-short-history-of-gumbo/ (28 mei 2016).

[6]Eve Abrams, ‘Remembering New Orleans’ Overlooked ties to Slavery’, National Public Radio, Geraadpleegd op: http://www.npr.org/2015/07/18/423803204/remembering-new-orleans-overlooked-ties-to-slavery (28 mei 2016).

[7]Alan Rice & Johanna C. Kardux, ‘Confronting the ghostly legacies of slavery: the politics of black bodies, embodied memories and memorial landscapes, Atlantic Studies (2012) 9:3, 245-272, 247.

[8]Sally Reeves, ‘French Speaking ‘Hommes de Couleur Libre’ Left Indelible Mark on the Culture and Development of the French Quarter’, French Quarter, Geraadpleegd op: http://www.frenchquarter.com/freepeople/ (28 mei 2016).

[9] Rice & Kardux, ‘Confronting the ghostly legacies of slavery: the politics of black bodies,’ 252.

[10] President Barack Obama, ‘Remarks by the President at Howard University Commencement Ceremony’, the White House, Geraadpleegd op: https://www.whitehouse.gov/the-press-office/2016/05/07/remarks-president-howard-university-commencement-ceremony (28 mei 2016)

 

 

 

De vraag “hoe gaat het?”, wordt door mijn collega Mr. Snead steevast beantwoord met: “beter dan fantastisch, dankje”. Mr. Snead is een Afro-Amerikaanse geschiedenisdocent en mijn vrolijkste collega. Docenten spelen een belangrijke rol in het creëren van een gemeenschap op school; invloedrijk is de identificatie van studenten met hun docenten. De etniciteit van docenten speelt daarbij een aanzienlijke rol, vandaar dat een Afro-Amerikaanse docent als Mr. Snead zo cruciaal is. Het levensverhaal van Mr. Snead maakt hem, naast een geweldige collega, ook een historische bron. Vandaar dat ik hem een aantal vragen heb gesteld over zijn eigen levensgeschiedenis en de manier waarop hij geschiedenis geeft. Deze blog is het eerste deel van het interview dat ik met Mr. Snead gehouden heb.

Eddie Mack Snead werd geboren in McIntyre (Georgia) op 15 juli 1950. Op dat moment werden de Jim Crow-wetten nog volop nageleefd. De Jim Crow-wetten waren een wettenstelsel in de zuidelijke staten van Amerika dat segregatie tussen de witte en Afro-Amerikaanse bevolking in stand hield vanaf de tweede helft van de negentiende eeuw tot het einde van de jaren zestig in de twintigste eeuw. Ook in Georgia leefden Afro-Amerikanen en de witte bevolking totaal gescheiden van elkaar: restaurants, bioscopen en zwembaden waren alleen toegankelijk voor witte mensen. Daarnaast werd de Afro-Amerikanen hun stemrecht ontzegd. Mr. Snead zei het volgende hierover:

Kijk, ik groeide op tijdens de Jim Crow-wetten. Het was totaal gesegregeerd en we waren heel heel erg arm. Wij waren zo arm, ik had het toentertijd niet eens door. Wij hadden geen badkamer in ons huis, we hadden geen stromend water, we konden niet douchen, maar we gooiden water in een ton en soms gebruikten we hetzelfde water voor alle broers en zussen, geloof jij het?

De Jim Crow-wetten waren een compromis tussen de noordelijke en zuidelijke staten van Amerika nadat het zuiden de burgeroorlog had verloren in 1865. Om de relatie tussen noord en zuid te versoepelen besloten de noordelijke staten dat de emancipatie van de vrij verklaarde tot slaaf gemaakten geen prioriteit meer was. In 1865 werd slavernij officieel afgeschaft, ook in de zuidelijke staten van Amerika. Op dat moment waren er zo’n vier miljoen tot slaaf gemaakten op de katoenplantages in deze zeven staten. De afschaffing van de slavernij leidde tot grote ontevredenheid onder de Zuidenaren, aangezien zij de oorlog waren begonnen om “hun manier van leven” (plantage economie) te beschermen tegen het abolitionistische Noorden. Als wraak hiervoor werd, gedurende de jaren ‘70 van de negentiende eeuw, discriminatie semi-legaal in de zuidelijke staten, onder het mom: gelijk maar gescheiden. Staten konden en kunnen hun eigen wetten invoeren, aangezien de federale overheid in Washington een beperkte mogelijkheid heeft om te interfereren met de wetgeving in de afzonderlijke staten. De Jim Crow-wetten waren voor de voormalige plantage eigenaren de manier om white supremacy in stand te houden. Mr. Snead was zich als kind gedeeltelijk bewust van deze segregatie:

Weet je, ik was me er niet goed bewust van, maar ik vertel je nu hier wat mijn grootmoeder altijd tegen ons zei. Wij liepen altijd naar de busstop om naar school te gaan, het was misschien een mile verderop en mijn grootmoeder [..] woonde aan dezelfde straat als de witte school en de busstop. Mijn grootmoeder zei altijd: “ga niet naar die kant van de straat, omdat…” Nou ze vertelde ons niet de reden. Ze zei: “ga niet naar die kant van de straat, houd je black asses aan de zijde van je oom’s winkel.” Ze zei: “Als je witte meisjes ziet, kijk niet naar ze.” Dat is wat ik geleerd heb toen ik opgroeide. […] Als we aan die kant van de straat waren en we zagen er één aankomen dan stopten we om deze voorbij te laten gaan, maar we wilden echt niet naar hen kijken.

Het leven van een Afro-Amerikaan was niks waard voor de autoriteiten, Mr. Snead vertelde over lynchpartijen die veelvuldig voorkwamen. Zelf schat hij het aantal vermoorde Afro-Amerikanen tussen de 40.000 en 50.000 gedurende het Jim Crow tijdperk. Vandaar dat mannelijke Afro-Amerikanen gewaarschuwd werden om witte meisjes en vrouwen vooral te ontwijken, aangezien één blik letterlijk dodelijk kon zijn. Het slavernij verleden was niet ver weg in McIntyre, ook al waren Afro-Amerikanen en de rest van de bevolking volgens het 13^e, 14e, en 15^e amendement van de federale wetgeving (constitutie) gelijk. Mr. Snead legt uit waarom:

Ook al waren we erg arm […] we hoefden niet voor eten te bedelen omdat mijn folks voedsel verbouwden, eigenlijk alles dat we aten. Ik denk dat mijn grootmoeder ongeveer 200 kippen had, en zij en mijn moeder zo’n 50 kalkoenen. We hadden zelfs een ezel, we moesten ook ploegen, zodoende zorgden we zelf voor ons voedsel. Maar ik haatte dat werk, weet je, voor mij was mijn leven één stap boven slavernij. Het Jim Crow tijdperk samen met het harde werk dat mijn vader ons liet doen, was enkel een stap van slavernij verwijderd.

Deze gang van zaken was mogelijk omdat de federale overheid in Washington weinig motivatie had om het leven van de Afro-Amerikanen te verbeteren in het Zuiden, aangezien de staten tot op een zeker hoogte autonomie hadden. Pas in de jaren ’60 van de twintigste eeuw, als gevolg van de de burgerrechtenbeweging, voelde Washington de druk om de gang van zaken in het Zuiden kritisch te bekijken. Een schrijver die tegenwoordig de Afro-Amerikaanse visie verwoordt is Ta-Nehisi Coates, in zijn boek “between the World and Me” refereert hij expliciet naar de, nog steeds, eenvoud waarmee Afro-Amerikanen door de Amerikaanse overheid van het leven worden beroofd. Ook Mr. Snead maakt de link met het heden: het politiegeweld, maar nog erger is het enorme aantal Afro-Amerikanen dat in de gevangenis zit en uiteindelijk de doodstraf opgelegd krijgt. Deze ontwikkelingen worden ook wel de Nieuwe Jim Crow-Wetten genoemd. De harde aanpak van de politie jegens Afro-Amerikanen en het racisme, dat ook tijdens de huidige verkiezing van de presidentskandidaten de kop op steekt, wordt vaak door Amerikanen van verschillende etniciteiten om mij heen gezien als reactie op de verkiezing van Barack Obama als president van Amerika. Racisme speelt en speelde, helaas, een aanzienlijke rol in de Amerikaanse samenleving mede als gevolg van een gewelddadig slavernijverleden en de burgeroorlog die vooraf ging aan de afschaffing ervan. Voor Mr. Snead was basketbal zijn redding, hetgeen dat hem uiteindelijk richting het docentschap leidde ongeveer twintig jaar geleden.

Wordt vervolgd.