Keti Koti Rondetafelgesprek 2013 Deel 4: Teana Boston-Mammah

Keti Koti Rondetafelgesprek 2013

(Her)denk mee, het is onze geschiedenis en onze toekomst

Rotterdam 26 juni 2013

Met: Ahmed Aboutaleb, Teana Boston-Mammah, Francio Guadeloupe, Richard Price, Alex van Stipriaan,

Gespreksleider: Oosterhoff Oosterhoff

Eindredactie: Alina Cuartas de Marchena en Wim Reijnierse

Uitgave: Stichting Gedeeld Verleden Gezamenlijke Toekomst, 2014

 

Deel 4: Teana Boston-Mammah

Oosterhoff: de volgende spreker is Teana Boston-Mammah, ze is sociologe en opleider en projectontwikkelaar in het sociale domein met speciale aandacht voor gender-issues en diversiteit. Momenteel werkzaam als manager bij Formaat, de  werkplaats voor participatief drama.

Oosterhoff: Hoe vaak komt het voor dat mensen die oude labels gebruiken – of misbruiken – om niet in beweging te komen?

Boston-Mammah: Ik wil eerst uitleggen waar ik vandaan kom en zodoende ook kijk naar het verleden en vooral het slavernijverleden. Ik ben geboren in Sierra Leone, van daar ben ik naar Engeland gegaan en daarna hier naar Nederland. Ik heb dus al verschillende identiteiten gehad, dit is dus mijn derde. Ik begrijp aan den lijve hoe het is, om te gaan met deze problematiek, om te gaan met een verleden die heel pijnlijk is en die heel veel negatieve dingen met zich heeft gebracht. Ik vind het moeilijk als iemand zegt dat we deze dingen moeten loslaten. Die dingen zijn zo verweven met mijn identiteit als zwarte vrouw in een Europese samenleving, dat ik het heel moeilijk vind om die labels los te laten.

Bijvoorbeeld, als kind van 10 ging ik van een identiteit die wit was, naar een identiteit die zwart was. In Nederland had ik eerst een allochtoon-vrije identiteit, omdat ik toen engels sprak. Op het moment dat ik Nederlands begon te spreken, werd ik geconfronteerd met een hele bagage van een allochtone identiteit. Dat was voor mij ontzettend moeilijk, want die strijd had ik in Engeland al bevochten en ik dacht: “moet ik op deze leeftijd weer mijn identiteit bevechten? ik moet strijden om dingen voor elkaar te krijgen hier in Nederland!”. En die strijd zie ik terug in mijn trainingen. Ik werk al 15 jaar hier in Rotterdam met heel veel mensen, ik werk met vaders, met vrouwen, ik werk met jongeren.

Ik vind het altijd vreemd dat hier in Nederland niet gesproken mag worden over macht en racisme. Ik praat met heel veel mensen en die zeggen dan tegen mij: “Nee, In Nederland praten we niet over macht, we praten niet over racisme.” Hierover praten is erg moeilijk. Maar ik kwam uit een cultuur waarin  wel over deze zaken werd gesproken. Ik vraag daarom aan jongeren, hoe voelt dat nou om op die manier op te groeien? En de antwoorden kan ik in 4 categorieën vastleggen:

1. Boosheid, een gevoel van miskenning, een gevoel dat je niet meedoet, dat je niet meetelt.
2. Het is gewoon zo. Je hebt geleerd om het van je af te laten glijden, de wereld zit nu eenmaal zo in elkaar. Men zit niet te wachten op verhalen over diversiteit.
3. Onverschilligheid, ik heb lak aan een witte maatschappij die zo naar mij neerkijkt.
4. Bruggenbouwers, dat zijn groepen mensen die gedreven zijn door die vraag. Die zeggen: “ OK dat is geweest, OK ik krijg niet de herkenning die ik graag wil krijgen, dus wat ga ik doen? Ik ga andere mensen helpen om zich te weren en zich sterk te maken om alsnog dingen voor elkaar te krijgen in Nederland!”

En dat zijn de 4 types reacties die ik krijg.

Oosterhoff: en die bruggenbouwers zijn dat mensen die zich in verschillende netwerken bewegen en niet in de eigen kring blijven hangen?

Boston-Mammah: ja.

Ik heb  een onderzoek gedaan in de Afrikaanderwijk, dat heet “Schmoozing in Afrikaanderwijk”. Ik heb dat gedaan omdat ik wilde weten op welke manier communicatie werkt in een echt diverse omgeving. In de Afrikaanderwijk zijn 84% van de mensen van diverse afkomst, dus 16 % is wit en de 84% komt uit zeer verschillende achtergronden. Welke communicatiemodel pas je toe, hoe leg je verbanden, hoe maak je links tussen mensen? Ik heb  veel gedreven vrouwen ontmoet, die heel serieus die brugfunctie uitoefenen. En die brug is tussen hun achterban, de mensen die niet de tools hebben, niet de kennis en kunde hebben om mee te doen, en de instellingen. Bruggenbouwers hebben een  sterke visie op wat ze willen, ze zijn communicatief sterk, ze zijn gedreven om dingen op gang te zetten, ze hebben een verhaal en die willen ze heel graag vertellen. Bruggenbouwers zijn committed, commitment is heel erg belangrijk, ze gaan niet loslaten. Zij zijn ook flexibel, want als bijvoorbeeld een ambtenaar zegt “zo kan het niet”,  gaan zij nadenken “hoe kan het dan wel” en vinden ze een oplossing.

Bruggenbouwers weten wie ze zijn. Ze hebben een sterke identiteit. Bijvoorbeeld als ik denk aan de Turkse vrouwen in de Afrikaanderwijk, toen ik ze vroeg “waarom is het zo belangrijk dat jij met alle mensen in je portiek een praatje gaat houden? Waarom moet je iedereen kennen in de straat?”. Deze vrouwen beroepen zich op hun identiteit uit Turkije, waarin het kennen van de ander van belang is om te overleven.

Ik ga daarom  mee met het verhaal van Alex van Stipriaan, dat diversiteit  belangrijk is,  dat het  veel dingen met zich meebrengt en dat  veel dingen daarvan  positief zijn. En als we één ding moeten onthouden van de slavernij, is dat verschil ontzettend belangrijk is voor de vooruitgang van de mens. Anders gaan we gewoon achteruit, anders blijven we holmensen en dat is niet de bedoeling.

Oosterhoff: We hebben in dit rondetafelgesprek veel onderwerpen besproken. Tenslotte ik vraag u, voor de aanwezigen hier in de Burgerzaal, om een Praktisch advies die we allemaal kunnen toepassen, in werk, of in huis of op straat.

Van Stipriaan:  Het klinkt misschien een beetje zweverig, maar mijn advies is: iedere dag aan iemand vragen: hoe ziet de Rotterdammer eruit? Of algemener: Hoe ziet de Nederlander eruit?

Guadeloupe: Ik geef les aan de UvA en zie docenten in de zaal. Wat ik belangrijk vind als ik het heb over slavernij, is in de eerste plaats, we moeten de pijn van slavernij erkennen en dat er wrede dingen zijn gebeurd.  En  ook leren inzien, dat slavernij de voedingsbodem is van alle liberale waarden die we vandaag de dag hebben. Je zou  niet de waarden zoals  vrijheid van meningsuiting hebben, zolang  medemensen geketend zijn. Er bestaat een direct verband tussen. Zodra je slavernij aldus beschrijft als voeding van liberale waarden, dan  zijn die  niet meer “Westerse” waarden (tegenover andere waarden),  maar ze worden dan opeens universele waarden. Dan zijn het opeens waarden die allang bestaan. Dan bouw je zoiets als een multiculturele idee van samenleving.

Boston-Mammah: Tip luister naar verhalen. Kijk op TED naar de “The Danger of a single story” van Chimamanda Ngozi Adichie. Laat ook al je buren, kennissen, collega’s etc. er naar kijken.