Blog # 7 Maayke de Vries : New York

New York – één van de meest iconische steden op deze aarde, met Lady Liberty als mascotte. Maar niet voor iedereen was Amerika het land van vrijheid en mogelijkheden. Zeker niet voor de miljoenen tot slaaf gemaakten die door Europeanen werden gedwongen in Amerika een nieuw thuisland te vinden. In Europa is er weinig kennis over de invloed die het heeft gehad op de rest van de wereld. Vanaf de zestiende eeuw veroverden Europese staten grote delen van de wereld, zodoende beïnvloedden zij het leven van miljoenen mensen. De occupatie van de veroverde gebieden resulteerde in gedwongen migratie van de oorspronkelijke bewoners. Daarnaast werden mensen uit Afrika als cargo over de Atlantische Oceaan verscheept om als slaaf gemaakten gedwongen arbeid te verrichten in de geclaimde gebieden. Ook Nederland veroverde terrein in zowel het oosten als in het westen. Handel was de grote motor achter deze expansie drift en Nederland werd zowel in de Oost als in de West vertegenwoordigd door twee publiek-private bedrijven: de West-Indische Compagnie (WIC) en de Verenigd Oost-Indische Compagnie (VOC). Zodoende kon het gebeuren dat in 1619 de WIC de eerste twintig tot slaaf gemaakte Afrikanen naar de kust van de Virginia kolonie in Noord-Amerika bracht.1 De slavernijgeschiedenis van Amerika en Nederland zijn meer met elkaar verbonden dan wij beseffen. Gedurende mijn verblijf in de Verenigde Staten heb ik de stad New York bezocht om uit te zoeken hoeveel van het Nederlandse slavernijverleden er nog te vinden is in New York. Ondertussen ben ik alweer een tijdje in Rotterdam, maar mijn bevindingen tijdens het rondwandelingen in New York wilde ik graag nog delen.

New Netherland

Van 1614 tot 1664 waren het Nederlanders die het gebied in de tegenwoordige staten Connecticut, New York, New Jersey, Pennsylvania en Delaware koloniseerden. Dit gebied werd New Netherland genoemd en was eigendom van de WIC. Het bedrijf had als alleen eigenaar op dat moment de meeste tot slaaf gemaakten in bezit in Noord-Amerika.2 De tot slaaf gemaakten waren afkomstig van gekaapte Portugese en Spaanse schepen en zodoende naar Nieuw-Nederland gebracht, waar zij een arbeidstekort moesten opvullen. Het grootste gedeelte van de tot slaaf gemaakten bevond zich in Nieuw Amsterdam (het tegenwoordige New York). Het bedrijf gebruikte tot slaaf gemaakten voor het inrichten van de kolonie; deze mensen werden gedwongen agrarische werkzaamheden uit te voeren. Vanaf 1628 verhuurde de WIC tot slaaf gemaakten ook uit aan de kolonisten, hierdoor waren er ook tot slaaf gemaakten in individuele huishoudens aanwezig.3 In 1664 veroverden de Engelsen de kolonie Nieuw-Nederland. Op dat moment woonden er ongeveer 7000 – 8000 kolonisten in de kolonie.4 Een schatting is dat 5 tot 10 procent van de bevolking tot slaaf gemaakt was of vrijgemaakt, omgerekend zijn dit tussen de 350 – 800 mensen geweest.5 De overname van de Engelsen betekende een continuïteit van slavernij, maar op een grotere en strakker geregelde schaal.

Archeologie in New York

In het tegenwoordige New York is er fysiek weinig overgebleven van deze geschiedenis. Op plekken waar ooit tot slaaf gemaakte mensen hebben geleefd staan tegenwoordig luxe bankgebouwen. De Nederlandse kolonie was gecentreerd rondom Fort Amsterdam, dit bevond zich in het tegenwoordige Lower Manhattan met de bekende straat Wall Street (zie kaart). Om een historisch beeld van deze plek te schetsen zijn archeologen al vanaf 1970 bezig met opgravingen in Lower Manhattan.6 Tijdens de opgravingen ontdekten archeologen sporen van tot slaaf gemaakten en hun meesters. Deze objecten zijn tentoongesteld in verschillende musea in New York. Het gevolg hiervan is dat de wandelaar geheel afhankelijk is van het boekje waarin de wandeling door de voormalig Nederlandse kolonie wordt beschreven. Aangezien er niks tastbaars overgebleven is van deze episode uit de geschiedenis nu grote kantoorgebouwen dit stadsdeel hebben overgenomen.

Nederlandse sporen in Lower Manhattan

De wandeling door Lower Manhattan doet dus een beroep op het voorstellingsvermogen van een ieder, vanwege het kleine aantal overgebleven Nederlandse gebouwen. De 17e-eeuwse Nederlandse huizen -in dit stuk van New York- zijn te vinden in de Coenties Alley. In onder andere deze huizen hebben archeologen sporen van tot slaaf gemaakten gevonden. Een voorbeeld is de vondst in het huis van de Nederlandse bestuurder Cornelis Van Tienhoven (1638 -1656). In de ondergrondse opslagkuilen van zijn huis vonden archeologen namelijk dezelfde objecten als in slavenvertrekken op plantages in het zuiden van de Verenigde Staten. Het gaat hier om glazen kralen, schelp kralen en snoeren van kralen. Dit was een aanwijzing voor de archeologen dat tot slaaf gemaakten hier geleefd hebben en hun eigendommen goed hadden verstopt voor hun meesters. Het boekje, waarin de rondleiding staat, helpt de wandelaar een beeld te creëren van de wereld die hier 400 jaar geleden bestond met behulp van foto’s en kaarten.

African Burial Ground

De African Burial Ground is het enige duidelijke overblijfsel van het bestaan van tot slaaf gemaakten in New York tijdens de 17e, 18e en 19e eeuw. In 1991 ontdekten archeologen lichamen in de grond op een plek waar op dat moment de bouw van een kantoor aan de gang was. Op een kaart uit 1755 werd dit gebied aangeduid als “Negros Burial Ground”, hierdoor konden de archeologen concluderen dat deze lichamen tot slaaf gemaakten waren geweest. In de achttiende eeuw lagen begraafplaatsen voor de bevolking rondom de verschillende kerken, daarnaast hadden belangrijke families hadden hun eigen stuk grond om familieleden in te begraven. Tot de negentiende eeuw waren tot slaaf gemaakten niet gekerstend, vandaar dat zij niet begraven konden worden rondom de desbetreffende kerken. De zwarte kerkelijke gemeenschappen die ontstonden in de negentiende eeuw -tijdens het bekeringsproces- functioneerden bovendien apart van de witte kerkgangers.7 Ook de begraafplaats voor de zwarte bevolking aangeduid op de kaart uit 1755 als “Negro Burial Ground” duidt op een strikte scheiding tussen de witte en zwarte bevolking, aangezien de begraafplaats zich buiten het centrum van het toenmalige New York bevond. In totaal zijn er 419 lichamen gevonden, maar ruwe schattingen van het totaal aantal begraven lichamen lopen uit een van 10.000 tot 20.000 mensen.8 Op de plek waar de archeologen in 1991 de lichamen hebben gevonden staat nu een monument en daar vlakbij is ook een herinneringscentrum. Al heeft het wel twintig jaar geduurd voordat deze gedenkplaatsen werden gerealiseerd. Het monument zelf is tweedelig: het eerste deel is een oplopende muur die een cirkel vormt. Deze muur staat vol met spirituele symbolen uit verschillende werelddelen, zoals bijvoorbeeld het west-Afrikaanse Akoma symbool dat staat voor lijdzaamheid. Deze cirkel verbeeldt de cirkel van de diaspora: het representeert de gedwongen verwijdering uit Afrika naar andere continenten. Het tweede deel is de “voorouderlijke kamer”; de vorm verwijst naar een schipruim en binnenin is ruimte voor individuele contemplatie. De gedenkplaats is een belangrijke erkenning voor de geschiedenis van Afro-Amerikanen in New York, ook al is het één van de weinige.

Het ontstaan van racisme

Het bestaan van een begraafplaats voor de zwarte bevolking buiten het toenmalige centrum van de stad doet vermoeden dat er een scheiding bestond tussen de verschillende bevolkingsgroepen. In de kolonie bevonden zich namelijk naast tot slaaf gemaakten ook veel arme witte contractarbeiders, bovendien waren er de onderdrukte oorspronkelijke bewoners van Noord-Amerika.9 Maar door middel van wetten werden deze bevolkingsgroepen gesepareerd. Een voorbeeld van deze scheiding is een wet uit 1738. De wet verbood de vrije zwarte bevolking in de gebieden van native Amerikanen te reizen, bovendien werden de stammen voorgeschreven om gevluchte tot slaaf gemaakten terug te brengen.10 Dit rassenscheidingsbeleid is een uitvinding geweest van de bestuurlijke elite om te voorkomen dat de minderbedeelden gingen samenwerken.11 Voor de gegoede witte bovenlaag van het achttiende-eeuwse Noord-Amerika was vooral de potentiële kracht van de arme zwarte en witte bevolking samen die een bedreiging vormden. Vandaar dat onderscheid op basis van huidskleur een officieel overheidsbeleid werd. Er ontstond een campagne om seksuele relaties tussen de zwarte en witte bevolking illegaal te maken met het verbod op interraciale huwelijken. Daarnaast werden kinderen uit deze relaties als onwettig gemarkeerd door het systeem en beschouwd als zwart. Hierdoor zou de witte bevolking “puur” blijven. Racisme werd zorgvuldig gevoed door de kleine rijke bovenlaag om de grote arme onderlaag te kunnen controleren.12 De overheid -bestaande uit deze witte elite – zorgde ervoor dat arme witten een klein beetje meer privileges en rechten hadden dan de tot slaaf gemaakten. Zodoende onderstond er onderscheid op basis van huidskleur waar vooral de witte bovenlaag van profiteerde. Een voorbeeld van een privilege is een wet gecreëerd in South Carolina in 1764 die werkgevers verbood om zwarte mensen aan te nemen als ambachtslieden. Op die manier werd de witte bevolking bevoordeeld ten opzichte van de zwarte bevolking en kregen zij het idee dat de witte elite aan hun kant stond.

Racisme als machtsstrategie

Het geïnstitutionaliseerde racisme op basis van huidskleur, ooit aangezet door de rijke bovenlaag, werkt nog altijd in het de Verenigde Staten van 2016. Tijdens de merkwaardige presidentsverkiezing dit jaar wordt duidelijk hoezeer politici baat hebben bij een verdeel en heers tactiek. De Verenigde Staten mag dan een rijk land zijn; er heerst veel armoede onder de zwarte en witte bevolking. Toch werken deze twee groepen nauwelijks samen om het elitisme in Washington te verslaan. Arme witte mensen stemmen massaal op de multimiljonair Donald Trump, terwijl zijn beleid niet in hun voordeel zal werken.13 Donald Trump is de presidentskandidaat voor de Republikeinen en tijdens zijn campagne haalt hij regelmatig het nieuws vanwege controversiële uitspraken of acties. Zoals bijvoorbeeld de weigering om afstand te nemen van de voormalige leider van de Klu Klux Klan toen deze witte terreurgroep steun uitsprak voor Trump. Een ander voorbeeld is de verschillende keren dat Trump openlijk betwijfelde of President Obama wel degelijk in Hawaï was geboren en niet in Afrika. Recentelijk betoogde Trump moslims te weren uit de Verenigde Staten door geen visa meer af te geven aan moslims uit landen die te maken hebben met terrorisme, dit zou dus ook gelden voor landen als Frankrijk en Duitsland. De haatcampagne die Trump heeft opgezet in de Verenigde Staten is beledigend voor bijna iedere groep, behalve voor de witte man. Trump stelt deze groep gerust door het idee te wekken dat zij hun geprivilegieerde positie terugkrijgen/handhaven als hij president is.14 Terwijl de Verenigde Staten het land is waar de rijkdom het oneerlijkste is verdeeld. Dus de kleine bovenlaag heeft het meeste kapitaal in bezit en de grote massa moet het met veel minder doen.15 Dit gegeven zou de Amerikaanse bevolking aan het nadenken moeten zetten over wie aan het profiteren is van de polarisatie, het is namelijk niet de zwarte en witte massa.

Meerdere perspectieven: een krachtig verhaal

Een manier om racisme tegen te gaan is door de geschiedenis in zijn geheel te vertellen, zoals bijvoorbeeld in New York, Washington DC en ook Amsterdam gebeurt. In Washington DC werd deze week het National Museum of African American History and Culture door President Barack Obama geopend. In Amsterdam worden Black Heritage rondleidingen gegeven, waarbij aandacht wordt besteed aan de rol van slavernij in het ontstaan van de toeristische hoofdstad.16 De rijkdommen van de stad zijn immers niet gratis vergaard. Op dit moment wordt er door diezelfde initiatiefnemers een project opgezet omtrent onder andere slavernij in de staat New York. Hierbij wordt aandacht besteed aan nog bestaande Nederlandse, Native en Afrikaanse invloeden. Dit is een prachtige manier om het verhaal van de staat New York vanuit meerdere perspectieven te vertellen. Het toepassen van multiperspectiviteit is één van de belangrijkste methoden van een historicus, maar deze vaardigheid wordt zelden in de praktijk gebruikt. De aandacht ligt graag op de pracht en praal. Liever wordt er niet gepraat over het lijden van tot slaaf gemaakten en de armoede van de rest van de bevolking. Toch is geschiedenis is vooral een verhaal van de rijke kleine bovenlaag tegenover de grote arme onderlaag. Vanaf de achttiende eeuw werd in de Verenigde Staten segregatie op basis van huidskleur door de welgestelde bovenlaag bewust in gezet om de arme massa in bedwang te houden. Anno 2016 blijkt dit nog steeds een succesvolle tactiek te zijn. Kennis van deze welbewuste gedeelde geschiedenis zou ons moeten dwingen tot een gezamenlijke toekomst.

1 ‘The Terrible Transformation,’ PBS http://www.pbs.org/wgbh/aia/part1/1p263.htm ;27-08- 2016

2 Morton Wagman, ‘Corporate Slavery in New Netherland,’ The Journal of Negro History 65:1 (1980) 34-42, 34.

3 Wagman, ‘Corporate Slavery in New Netherland’, 37.

4 Jaap Jacobs, New Netherlands: A Dutch colony in seventeenth-century America (Leiden 2005) 93.

5 Jaap Jacobs, New Netherlands: A Dutch colony in seventeenth-century America (Leiden 2005) 480.

6 Diana diZerega Wall and Anne-Marie Cantwell, Touring Gotham’s Archaeological Past: 8 Self-Guided Walking Tours through New York City (Yale University Press 2004) 25

7 Kimberley Sambol-Tosco, ‘The Slave experience: Religion,’ Slavery and the Making of America 2004. http://www.pbs.org/wnet/slavery/experience/religion/history2.html 25/09/2016.

8 Edward Rothstein, ‘A Burial Ground and Its Dead Are Given Life’, The New York Times 25-02-2010 http://www.nytimes.com/2010/02/26/arts/design/26burial.html ;27-08- 2016.

9 Contractarbeiders werden vanuit Europa naar de “nieuwe wereld”gelokt of gedwongen vervoerd, vervolgens moesten deze mensen voor een bepaalde tijd werken voor de contractopsteller. Na deze periode was de persoon vrij, maar kende vaak alsnog een uitzichtloos bestaan. Dit is een andere vorm van uitbuiting dan slavernij, aangezien de persoon wel zicht had op vrijheid en werd – tot in enige mate – als mens erkend.

10 Zinn, A People’s History of the United States, 54.

11 Howard Zinn, A People’s History of the United States (New York 2005) 55.

12 Zinn, A People’s History of the United States, 56.

13 Jonna Ivan, ‘I know why poor white chant Trump Trump Trump,’ The Establishment 24-05- 2016 http://www.theestablishment.co/2016/05/24/i-know- why-poor- whites-chant- trump-trump- trump/ 27-08-2016.

14 Jonathan Freedland, ‘Welcome to the age of Trump’, The Guardian 19-05- 2016 https://www.theguardian.com/us-news/2016/may/19/welcome- to-the- age-of- trump 27-08- 2016

15 Erik Sherman, ‘America the ricest, and most Unequal, Country,’Forbes 30 september 2015.

16 Black Heritage Tours door Amsterdam & New York door Jennifer Tosch http://www.blackheritagetours.com/ 27-08- 2016.